Op een waarderende en positieve manier anderen benaderen. Dat spreekt wel aan. Ik ben er als jonge psycholoog op gericht om mijn ‘gereedschapskist’ met gesprekstechnieken en oefeningen zo snel en goed mogelijk uit te breiden. Appreciative Inquiry lijkt mij een interessante techniek ter aanvulling op de dingen die ik al heb geleerd. Vandaar dat ik op het moment dat ik de kans krijg, deze grijp om een korte tweedaagse cursus over dit onderwerp te gaan volgen.
Ter voorbereiding ontvang ik een map met literatuur. Een onderwerp dat mij direct aanspreekt als onderdeel van AI is het sociaal constructivisme. Dit principe stelt dat wij als mens onze eigen werkelijkheid creëren. Omdat wij bepaalde sociale afspraken met elkaar maken wordt dit ook waarheid. De manier waarop wij ergens taal aan geven bepaalt hoe wij tegen een onderwerp aankijken. Onder invloed van reacties uit onze sociale omgeving ontwikkelt en vormt deze kennis, ‘onze kennis’, zich continu.
Gekoppeld aan Appreciative Inquiry en het sociaal constructivisme valt er veel te zeggen over de manier waarop een vraag in een organisatie wordt gesteld. Liever niet: ‘Hoe zorgen we ervoor dat onze organisatie minder last heeft van man-vrouw verschillen?’, maar bijvoorbeeld: ‘Hoe kunnen wij als organisatie genderdiversiteit op de werkvloer stimuleren?’. Een voor mij nieuwe manier van denken die ingaat tegen de traditionele probleemgerichte benadering die van oudsher vaak gebruikt wordt in de psychologie. De vraag die je stelt, bepaalt het antwoord dat je krijgt. Richt je je met je vraag op problemen, dan krijg je problemen te horen en wordt de sfeer gemakkelijker negatief. Richt je je echter op dromen of wensen dan gaat het eens niet over problemen, en merk je dat er meer ruimte is voor goede energie en positieve gedachten.
Een interessante denkwijze met haar wortels in de positieve psychologie, die als gespreksmethode binnen de gedragswetenschappen steeds meer op de voorgrond komt te staan. In plaats van het definiëren van het probleem en het onderzoeken van oplossingen wordt binnen AI en de positieve psychologie gepleit voor het onderzoeken van wat er goed gaat en het ontdekken van wensen en dromen voor een organisatie. Zweverig of naïef door enkel de focus op het positieve? Misschien, maar als benaderingswijze ook vaak verfrissend en inspirerend, en een andere manier van kijken naar een anderzijds energie-slurpende situatie. Tijdens de twee leuke cursusdagen leer ik veel over deze methode en laat ik mij inspireren door de cursusleidster en mijn mede-cursisten, stuk voor stuk ervaren experts op het gebied van de psychologie of coaching.
Al is het een belangrijk gegeven binnen AI dat ‘alles er mag zijn’ (en dus ook het negatieve), toch blijft de nadruk voor mij wat teveel op het positieve liggen. De manier waarop situaties benaderd worden is vernieuwend en geeft energie maar moet mijns inziens niet voorbij gaan aan de problemen of moeilijkheden zoals we die soms in een organisatie aantreffen. Soms is het belangrijk om eerst de vinger op de zere plek te leggen en mensen hun negatieve gevoelens te laten uiten, alvorens je op de toekomst te richten. Een allesomvattende methode die altijd het beste resultaat oplevert? Waarschijnlijk niet. Een waardevolle aanvulling op mijn gereedschapskist? Dat zeker.
Lisa Schutte