Test: denk eens na over het laatste compliment dat je hebt gekregen. Van wie heb je het compliment ontvangen, waar ging het over en wat deed het met jou? Best lastig, of niet?
Wanneer ik vraag naar het laatste compliment dat iemand heeft ontvangen blijkt dit voor veel mensen een lastige opgave. De nadruk ligt vaak op valkuilen, aandachtspunten, ‘slechte eigenschappen’ (zie column ‘Een kleine oproep…’). Uit feedback probeert men vooral datgene te halen waar verder aan gewerkt kan worden, wat er nog niet is en nog ontwikkeld mag worden. Ook bij mezelf bespeur ik de neiging om positieve feedback snel opzij te schuiven en door te vragen naar wat er beter kan. Waarom doen we dit eigenlijk?
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat negatieve informatie meer invloed op gedrag en gedachten heeft dan vergelijkbare positieve informatie (Baumeister, Finkenauer, & Vohs, 2001). We onthouden negatieve informatie over onszelf, onze gezondheid en onze omgeving beter dan dat we positieve informatie in gedachten houden. Wellicht is een dergelijk mechanisme nuttig vanuit overlevingsdrang: negatieve informatie zegt iets over gevaar, iets wat niet goed gaat, een mogelijk risico. Positieve informatie daarentegen vormt geen bedreiging en hoeft dus niet noodzakelijk geregistreerd te worden.
Vanuit een meer filosofische benadering zou je kunnen stellen dat ieder mens er naar streeft om de beste versie van zichzelf te worden. Schouderklopjes zijn prettig, maar brengen weinig verbetering of verandering, terwijl verbeterpunten ruimte bieden voor groei en ontwikkeling.
De keerzijde van deze manier van informatieverwerking is dat een te grote focus op wat niet goed ging op een gegeven moment die groei en ontwikkeling juist remt en stilstand kan creëren. Wanneer de nadruk ligt op dat wat er nog niet is leidt tot minder geloof in eigen kunnen, kan dit leiden tot vermoeidheidsklachten en een grotere ontevredenheid, bijvoorbeeld over je baan (Seggelen & Van Dam, 2016).
Ook moderne stromingen binnen de psychologie stellen dat wanneer je te zeer gericht bent op negatieve prestaties dit het persoonlijk welzijn niet ten goede komt. ‘Wat je aandacht geeft groeit.’ Aandacht voor de complimenten die jouw kant op komen kan ervoor zorgen dat je zelfvertrouwen toeneemt en je met meer energie je volgende (werk)dag tegemoet treedt.
Het is verstandig om zo nu en dan door te vragen naar de constructieve feedback over jouw performance. Haal die dingen er uit die voor jouw ontwikkeling nuttig zijn. Waardeer het feit dat iemand de moeite neemt om jou van feedback te voorzien en doe er je voordeel mee, maar sta zeker ook af en toe eens stil bij al het positieve dat jouw kant op komt!
Lisa Schutte